Beeldschermbellen bij diabeteszorg

Bart Degryse, Innovatie Manager bij Wit-Gele Kruis West- Vlaanderen over implementatie van beeldschermzorg

Niet alleen in Nederland is het afgelopen jaar de digitale zorg via Webcamconsult enorm toegenomen. In 2020 was het aantal gevoerde webcamconsulten in het buitenland al gestegen tot 19% van het totale aantal gesprekken. In 2021 is dit verder doorgegroeid naar 25%. 

Videoconsult is nu integraal onderdeel van het zorgproces

Bart Degryse, Innovatie Manager bij Wit-Gele Kruis West- Vlaanderen over implementatie van beeldschermzorg

Niet alleen in Nederland is het afgelopen jaar de digitale zorg via Webcamconsult enorm toegenomen. In 2020 was het aantal gevoerde webcamconsulten in het buitenland al gestegen tot 19% van het totale aantal gesprekken. In 2021 is dit verder doorgegroeid naar 25%. 

Ook betekende 2020/2021 een omslagpunt in digitale zorg voor thuisverplegingsorganisatie Wit-Gele Kruis uit België. Met circa 1000 medewerkers per provincie en 1450 collega’s in West-Vlaanderen is dit een van de grootste thuiszorg organisaties van het land.

Bart Degryse, Innovatie Manager bij Wit-Gele Kruis van West-Vlaanderen vertelt ons over de digitale transitie van het afgelopen jaar. Hoe gaat implementatie van beeldschermzorg nou eigenlijk in de praktijk.

Degryse: “Digitale zorg loopt in België iets achter t.o.v. Nederland. Mede veroorzaakt door het vergoedingenstelsel dat anders is dan bij jullie.
Bij Wit-Gele Kruis hebben we specialisaties op verschillende domeinen in huis. Denk hierbij aan bijvoorbeeld wondzorg, ergonomie, geriatrie, medicatie en diabeteszorg. Vorig jaar hebben we versneld beeldschermzorg geïmplementeerd voor onze diabetescliënten. Hiertoe waren wij genoodzaakt omdat corona onze standaard zorg onmogelijk maakte. Onze redding was dat wij al een traject hadden lopen m.b.t. beeldschermzorg en konden hierdoor enorm snel opschalen.”

Vanuit Arteveldehogeschool kreeg Wit-Gele Kruis hulp bij het implementeren van beeldschermzorg.

Degryse: “Vanuit Arteveldehogeschool uit Gent kregen wij ondersteuning bij de implementatie van beeldschermzorg. Wij zijn begeleid door onderzoekers die bezig waren met een traject; hoe ambulante zorg beter geregeld kan worden.

Hierbij ging het niet alleen om beeldbellen, maar ook over technologie, technische voorwaarden en privacy. Daarnaast werd gekeken naar draagvlak onder gebruikers en behandelaren.
Om bijvoorbeeld iets dieper op privacy in te gaan, er werd bijvoorbeeld gewhatsappt met cliënten. En dat is gezien de GDPR niet toegestaan.

Corona was trouwens niet de aanleiding om de starten met videoconsulten, hier waren wij al op kleinere schaal mee bezig. Wel konden wij hierdoor snel opschalen en zorg blijven verlenen aan onze diabetescliënten.“

Degryse geeft aan dat vanuit de diverse domeinen specialistische verpleegkundigen worden opgeleid. Deze worden ‘referentie verpleegkundigen’ of ‘educatoren’ genoemd en deze dienen als vraagbaak voor andere verpleegkundigen. Experts houden zich bezig met… nieuwe technieken, digitale zorg en het verbreden van kennis binnen het werkveld. Alles met als doel deze kennis te delen met collega’s.
In verschillende stappen werd beeldschermzorg uitgerold binnen het Wit-Gele Kruis.

Degryse: “Wij zijn begonnen een lijst functionele eisen op te stellen vanuit de gebruikers. Hierbij hebben wij bijvoorbeeld gekeken naar de mogelijkheden om gebruikersrapporten op te vragen alsook een betaalmodule. Deze moest niet alleen toegepast kunnen worden bij het domein diabetes, maar ook op andere domeinen.
Wij hebben trouwens gekozen om te starten met diabetescliënten omdat het hierbij mogelijk was ook het videoconsult vergoed te krijgen. Onze cliënten hebben recht op 5 behandelingen per kalenderjaar, en hierbij wordt ook beeldschermzorg vergoed. Momenteel onderzoekt de overheid  hoe teleconsultaties ook na de Coronapandemie in het terugbetalingsstelsel kan worden opgenomen.”

“De volgende stap was te bekijken hoe we met mensen moesten communiceren rondom beeldschermzorg. Hiervoor hebben wij ook met andere partijen gepraat om te vragen naar hun ervaringen op dit gebied. Vervolgens hebben wij de privacy kant van digitale zorg onder de loep genomen.  Zijn samenwerkende partners, zoals Webcamconsult, bereid iets te tekenen? Ze moeten namelijk garant staan dat alles conform GDPR is. Gelukkig is dit het geval.
Ook hebben wij een financiële analyse gedaan. Achteraf gezien is het een goede beslissing geweest te investeren in beeldbellen, zeker gezien de ontwikkelingen met Covid-19.”

In West-Vlaanderen zijn 23 diabetes educatoren. Vier daarvan zijn betrokken bij het opzetten en uitrollen van beeldschermzorg bij Wit-Gele Kruis. De zogenaamde ‘beeldbelambassadeurs’. Onderling zijn ze met elkaar gaan testen om alle details te leren kennen.

Degryse: “Nadat de vier educatoren hun leertraject hadden afgerond zijn we intern gaan communiceren. Wat is beeldschermzorg precies en waar gebruik je het voor? Wij zetten het niet in om huisbezoeken te vervangen, maar gebruiken het als aanvullende zorg op afstand. We gaan niet beeldbellen met een cliënt waar we nog nooit zijn thuis geweest. Daarnaast moet deze bereid zijn om van Webcamconsult gebruik te maken en de technische middelen in huis hebben, zoals geschikt internet en een laptop, tablet of mobiel.

Uit ons evaluatie rapport, nog gemaakt voor Covid-19, kwam een positief beeld over beeldschermzorg. We hadden al besloten fase twee, met cliënten, uit te rollen. Door corona is alles versneld. Vanuit het veld kwamen vragen over opvolging omdat heel veel stil viel m.b.t. fysieke bezoeken. Er werden acht educatoren extra opgeleid en totaal hebben wij er dus nu twaalf. Ook hebben wij een diëtiste aan het team toegevoegd.”

Volgens Bart Degryse zijn videoconsulten een blijver bij de thuisverplegingsorganisatie. Hierbij verwacht hij wel een vermindering van het aantal consulten zodra de samenleving teruggaat naar normaal. Maar hij verwacht ook dat corona nog wel een aantal jaar onder ons zal zijn. Het domein Wit-Gele Kruis Limburg is kortgeleden ook gestart met beeldbellen en onderzoekt de mogelijkheid dit aan te bieden in het domein kraamzorg.  De innovatiemanager verwacht hierbij minder schrik voor technische zaken vanwege de jongere doelgroep cliënten, die over het algemeen bekender  zijn met videogesprekken dan de diabetes doelgroep, die gemiddeld ouder is. Ook geeft hij aan dat de rol van de educatoren een waardevolle bijdrage levert voor  een succesvolle implantatie.  

Degryse: “De juiste ondersteuning van verpleegkundigen is echt noodzakelijk. Je moet ze wapenen met enige technische kennis, maar feit is wel dat niet iedereen hier even veel mee heeft. Daarom zetten wij ook zo in op ondersteuning vanuit onze educatoren, en dat werkt.
Hierbij zijn een aantal studenten Zorgtechnologie bezig met het opzetten van communicatie rondom beeldschermzorg. Denk hierbij aan uitlegvideo’s en tutorials bijvoorbeeld.”

“Volgende stap is nu om te kijken hoe er een integratie kan komen met ons backoffice systeem. Het is een beschermde Citrix omgeving, maar het kan wel. Als wij verder gaan opschalen moet de integratie optimaal zijn.
Wij zien voor de toekomst veel mogelijkheden voor beeldschermzorg. Belangrijk is om goed voorbereid te beginnen. Wat wil je ermee bereiken en zorg eerst voor een business case. Er moet draagvlak zijn bij de medewerkers om ermee aan de slag te gaan. Maar als die stappen genomen zijn biedt het enorm veel mogelijkheden. Dat hebben wij in de praktijk kunnen ervaren afgelopen jaar.”


Vanuit Hogeschool VIVES wordt het Wit-Gele Kruis ondersteund op het gebied van communicatiemiddelen. Vanuit de Bachelor opleiding ‘Zorgtechnologie’ zijn Jutta De Ganck, Tim De Neve en Dimitri Van Britsom betrokken.

Tim, “Wij werken op dit moment aan een poster, flyer en video. Hierin leggen wij uit hoe de communicatie tussen client en behandelaar het beste tot stand komt via een webcamconsult.
De diverse middelen testen wij bij een doelgroep senioren en maken aanpassingen waar dit nodig is.

Wit-Gele Kruis had al een document met circa twintig punten, maar dat las de doelgroep niet goed door. Ons project richt zich op het aantrekkelijker maken van communicatie. Meer gebruik van beeldmateriaal, zoals pictogrammen, foto’s, video en infographics.”

Dimitri, “Met name bij de oudere generatie heeft beeldschermzorg aandacht nodig. De cliënt moet wel mee kunnen in het verhaal. Ik zie dat mijn klasgenoten en vrienden er allemaal geen moeite mee hebben en er open voor staan.”

Jutta, “Wat wij wel terugzien is dat beeldschermzorg redelijk gemakkelijk te implementeren is, maar dat veel artsen dat niet weten en denken dat het complex is. Maar de realiteit is, is dat de werkdruk in de zorg hoog is en digitalisering hierbij kan helpen.”

Bert van Gerwen, Webcamconsult over opschaling van digitale zorg
Bert van Gerwen, Webcamconsult, “Grote zorginstellingen hebben in hun doelstellingen opgenomen dat 25 tot 50% van de consulten in de toekomst digitaal gaan. En overal zie je op dit moment dat er een opschaling plaatsvindt m.b.t. digitale zorg. Zelf zien wij dit ook. Er wordt voor vele miljoenen minuten per jaar aan beeldschermzorg besteed via Webcamconsult.

Wij zitten qua doelgroep nog in de early majority en hebben nog een weg te gaan richting de late majority. Maar de boost die de zorg nodig had om meer digitaal te gaan is in 2020 goed ingezet, en in 2021 zien we enorm veel opschalingsstimulering vanuit de overheid. Hybride zorg zal steeds meer een geaccepteerd fenomeen worden. En broodnodig ook omdat de kosten van zorg steeds meer oplopen en er ook nog een achterstand is weg te werken.
Ik ben in ieder geval blij dat wij de mogelijkheden in huis hebben om zorgorganisaties hierbij te ondersteunen.”