Milan Tjioe is sinds 2009 dermatoloog in het Bravis ziekenhuis, waar hij ook CMIO was. Door een artikel over beste klinieken in Elsevier, waarbij de dermatologie afdeling van het ziekenhuis als beste uit de bus kwam, wisten mensen met huidproblemen uit heel Nederland Tjioe en zijn collega’s te vinden. Maar vanuit Groningen is het een behoorlijk stuk rijden naar Bergen op Zoom en videoconsulten boden uitkomst.

Toestroom aan nieuwe patiënten

Tjioe: “Door een positief artikel in Elsevier destijds kregen wij een toestroom van patiënten uit het hele land. Zo behandelde wij ook mensen uit Groningen die gehoord hadden dat wij een goede kliniek waren. Hiervoor moesten ze dan een paar uur rijden. En zeker voor korte vervolgafspraken was dit best veel gevraagd van onze patiënten.

Let wel, dit speelt zich al rond 2009 af en wij hadden het idee dat beeldbellen een oplossing kon zijn. Wij wilde een systeem waarmee wij patiënten op afstand konden helpen, alleen was er nog niets uitgevonden dat aan onze eisen voldeed. Het moest zowel simpel zijn in gebruik én aan alle veiligheidseisen voldoen. Omdat wij geen geschikt videoconsult platform konden vinden zijn we gaan kijken of wij het zelf konden ontwikkelen.

Daarbij was de eis dat zowel patiënt als arts ermee moeten kunnen werken en zonder installatie van software. In 2014 hebben wij het Webcamconsult platform gelanceerd. Hiermee waren wij een van de eerste cloudbased systemen op dit gebied. Wij hebben dit op eigen kosten, zonder enige vorm van subsidies of investeringen, ontwikkeld en later collega’s ook gratis toegang gegeven voor het gebruik.”

Bewijs werd geleverd door 92-jarige patiënt

“Patiënten reageerden meteen positief en vonden deze vorm van beeldschermzorg gemakkelijk te gebruiken. Een van de eerste patiënten die wij hadden, was een patiënt van 92 jaar. Deze kon zonder problemen gebruik maken van videoconsulten en dat was voor ons meteen het bewijs dat hoe wij het voor ogen hadden werkte.
Als dokter heb je niet meer nodig dan een login en als patiënt niet meer dan een link.
Die eenvoud maakt het enorm gemakkelijk om op te schalen. En dat was ineens meer dan nodig de afgelopen jaren.”

 Gamechanger kwam tijdens de pandemie

De reumatologie afdeling van het Bravis Ziekenhuis maakt sinds ongeveer 2018 gebruik van videoconsulten, de rest is aangehaakt tijdens de pandemie. Er waren al diverse pilots geweest, maar om het in bestaande werkprotocollen in te passen vergt doorzettingsvermogen. Om afdelingen zover te krijgen hybride zorg aan te bieden is best een klus. Wie is bijvoorbeeld verantwoordelijk voor digitale transformatie binnen de zorginstelling. De CTO, een CEO of wellicht een innovatiemanager? COVID-19 bleek een gamechanger. Ineens was de noodzaak aanwezig en zagen we zorg razendsnel digitaal gaan.

Maar er is ook risico van terugval. Alleen hebben organisaties nu gezien dat het kan en het ook voordelen oplevert met betrekking tot tijd en geld. VGZ wil de komende jaren inzetten op minimaal 25% digitale zorg. Er is druk nodig om het te blijven doen. Deels is er een financiële prikkel, een tijdsprikkel en de patiënt moet erom blijven vragen.
Beeldbellen met patiënten moet ingebed worden in de dagelijkse praktijk.

Niet alle zorg is geschikt

Vanzelfsprekend is niet alle zorg geschikt voor beeldschermzorg. Het is met name geschikt voor behandelingen waarbij patiënten hun kleding aan kunnen houden.
Wij combineren vaak het gebruik van foto’s die patiënten sturen met een online consult. Behandeling van chronische patiënten of medicatie begeleiding kan allemaal op afstand gebeuren.
Bij metingen of lichamelijk onderzoek komen patiënten langs. Als dat gedaan is kan het daarna vaak op afstand. Zo is hybride zorg wat mij betreft een prima oplossing.

Ik denk trouwens niet dat het de taak van de dokter is om de diverse vormen van consulten uit te leggen. Videoconsulten zijn net als telefonische en fysieke consulten synchroon, oftewel je praat en krijgt direct antwoord.

Voor sommige patiënten is het handig om in een gesprek uitleg te krijgen en vragen te stellen. Echter bij synchrone consultvoering kun je als patiënt wel eens wat vergeten. Bij asynchroon zit er tijd tussen een vraag en een antwoord, de patiënt kan dan in eigen tijd rustig over alles nadenken en dan een vraag stellen. Synchroon is vaak wel nodig voor de initiële uitleg.

Patiënten positief over digitale zorg

Ook zie ik dat patiënten positief tegen digitale en beeldschermzorg aankijken.

Het scheelt in veel gevallen natuurlijk reistijd. Voor de pandemie was de eerste afspraak fysiek en de tweede en derde op afstand. Op dit moment is ook de eerste afspraak op afstand mogelijk. Hierdoor kunnen wij veel beter inschatten wie fysiek moet langskomen en wie op afstand behandeld kan worden. Tegenwoordig behandelen wij ook patiënten die we nooit fysiek op de poli hebben gezien. Alles verloopt via een videoconsult. Qua effectiviteit van de behandeling zien wij geen enkel verschil.

Consulten verspreid over de dag

Videoconsulten worden in veel zorginstellingen aan het begin of eind van de dag ingepland. Deze clustering van videoconsulten is helemaal niet nodig. Wij hebben Webcamconsult juist zo ontwikkeld dat je het consult op ieder moment kunt doen. Net als in een fysieke wachtkamer is er ook bij een webcamconsult een wachtkamer, alleen virtueel. Dus met notificaties, als de patiënt daarin heeft plaatsgenomen. Zo zou je dus patiënten op locatie én op afstand door elkaar kunnen behandelen. De behandelaar heeft ten slotte de volledige regie.
We merken dat niet-gespecialiseerde aanbieders, zeg maar de generieke online vergader oplossingen, dit soort functionaliteit niet aanbiedt. Wij hebben het voordeel dat we ons specifiek op de zorg richten en vanuit Nederland werken. De lijnen zijn kort in vergelijking met bijvoorbeeld een Teams, Google Meet of Zoom. Hierdoor wordt snel gereageerd op vragen over bijvoorbeeld inloggen, technische vragen of upgrades. Het ontwikkelteam van Webcamconsult zit in Nederland en deze voeren optimalisaties of aanpassingen door op verzoek van de aangesloten zorginstellingen. Als blijkt dat deze aanpassingen interessant zijn voor iedereen, dan krijgt iedereen deze optie ook toegevoegd. Webcamconsult blijft hierdoor ook echt: van, door en voor de zorg.

Men kan direct aan de slag met Webcamconsult

De technische infrastructuur binnen zorginstellingen moet geschikt zijn voor digitale zorg. Dat is gelukkig zelden meer een probleem. We komen in de buurt dat beeldschermzorg overal mogelijk is. Belangrijk daarbij is dat de wil er ook moet zijn.
Op het moment dat zorg wil innoveren loopt dat vaak via veel interne partijen en commissies. Dat vertraagt de transitie. Dat terwijl je nu, à la minute, aan de slag kunt met videoconsulten. Natuurlijk begrijp ik de zorgvuldigheid binnen zorgorganisaties, maar een online consult is in wezen niets anders dan een patiëntbezoek op locatie. Waarom doen we hier zo moeilijk over? Het heeft zichzelf dubbel en dwars bewezen.