Monique Reenaers en Brenda Aendekerk, specialisten Technologische Innovatie bij het Wit-Gele Kruis Limburg, zijn vanuit hun functie betrokken bij innovatietrajecten binnen het WGK. In dit interview vertellen ze hoe dit in zijn werk gaat en over hun ervaringen met videoconsults. Ook delen ze de bevindingen van een onderzoek dat ze onder medewerkers van het WGK hebben uitgevoerd m.b.t. e-health.
Nieuwe technologische innovaties worden binnen het Wit-Gele Kruis Limburg uitgetest en gecoördineerd door drie coördinatoren zorginnovatie met elk hun eigen specialisaties. Hierdoor kan het team erg complementair samenwerken. Samen met vijf andere collega ‘s vormen zij het team projectmanagement & innovatie. De specialisten Technologische Innovatie zijn Monique Reenaers, Suzy Vanhout en Brenda Aendekerk: “Samen testen we nieuwe, innovatieve, technologieën uit. Wanneer ze van toegevoegde waarde zijn voor onze doelgroepen, begeleiden we de integratie ervan.”
Samen zijn jullie betrokken bij innovatietrajecten binnen het Wit-Gele Kruis. Kunnen jullie toelichten wat dit in de praktijk betekent?
“Om nieuwe technologieën te introduceren in de organisatie gaan we op twee belangrijke manieren te werk. Enerzijds proberen we de wensen en noden van onze collega zorgverleners en onze patiënten goed vast te leggen en te vertalen naar wensen of projectideeën. Indien deze wensen of noden op technologische wijze opgelost zouden kunnen worden, komen ze bij ons drieën terecht. Met deze ideeën in ons achterhoofd gaat ons team op zoek naar een passende technologie of andere oplossing.
Anderzijds ontvangen we ook van buiten onze organisatie nieuwe ideeën of informatie over nieuwe technologieën. We worden gecontacteerd door bedrijven met hun laatste nieuwe ontwikkelingen, door kennisinstellingen die een project wensen op te starten of worden via onze netwerken geïntroduceerd in innovatieve oplossingen. Indien blijkt dat een innovatie of samenwerking waardevol kan zijn voor onze organisatie gebruiken we projectmanagement technieken om een gepast project op te starten. We vormen een team met andere medewerkers van onze organisatie zoals bijvoorbeeld verpleegkundigen om alle perspectieven te bewaken. Om beeldbellen te introduceren houden we rekening met zowel de behoeften, als met bestaande technologieën. Deze vertaalden zich in een vraag- en een aanbodgestuurde behoefte die we dan zo goed mogelijk proberen te beantwoorden.”
Tijdens corona hebben jullie binnen het Wit-Gele Kruis snel moeten overschakelen op videoconsulten voor een deel van de zorg. Nu de pandemie onder controle lijkt te zijn, hoe staat het met de online zorg binnen het Wit-Gele Kruis?
“Dat klopt. We zijn snel kunnen instappen in het project dat onze collega ‘s van het Wit-Gele Kruis West-Vlaanderen gestart waren. We konden zo twaalf diabeteseducatoren en diëtisten introduceren in het beeldbellen. Diabeteseducatoren konden hun educaties via beeldbellen laten verlopen, uitgezonderd het eerste en het laatste gesprek, omdat er bij deze educaties ook technische zorg en uitleg gegeven wordt. De diëtisten konden elk gesprek inplannen via beeldbellen.In het eerste jaar (09/2020-09/2021) voerden ze samen meer dan 50 beeldbelgesprekken uit en konden ze zo 33 unieke patiënten voorthelpen in een moeilijke periode.Tijdens dat jaar werden de zorgverleners begeleid door opleidingen en opfrismomenten om zo handvaten te geven om om te gaan met de nieuwe technologie, maar ook bijvoorbeeld met weerstand bij hun patiënten. In navolging van het begeleid jaar, gaven we onze zorgverleners tussen 09/2021 en 09/2022 de mogelijkheid om zelf te bepalen hoe ze verder gingen met beeldbellen en welke bezoeken of afspraken online werden ingepland. Dit jaar leggen we alle bevindingen samen. Deze samenvatting vormt een basis die we kunnen gebruiken om beeldbellen te bestendigen in onze organisatie.”
Onlangs hebben jullie een onderzoek uitgevoerd onder jullie medewerkers m.b.t. e-health. Kunnen jullie daar iets meer over vertellen?
“We hebben inderdaad een aantal collega ‘s geïnterviewd over hun ervaringen met beeldbellen. We merkten op dat ze in de periode zonder begeleiding helaas terug vervielen in ‘oude gewoontes’ en het aantal beeldbelgesprekken erg daalde. Naar aanleiding van deze daling voerden we in de afgelopen maanden een kwalitatief onderzoek uit d.m.v. interviews om te achterhalen waardoor de beeldbel mogelijkheid niet vastgehouden kon worden. Feedback toonde aan dat het voornamelijk een kwestie van volhouden en oefenen blijkt te zijn. De beeldbel-handeling is nog geen vaste gewoonte, waardoor de reflex van een huisbezoek sneller gemaakt is. Doordat de restrictie op huisbezoeken verviel, werd de eerdere werkwijze automatisch weer opgenomen. Blijven oefenen is dus hier een belangrijke boodschap. Daarnaast is het noodzakelijk dat een ‘nieuwe’ gewoonte ook als beleid opgenomen wordt. De gedragenheid binnen de organisatie zet medewerkers aan om beeldbellen ook als een aanbod te zien.”
Wat waren de meest in het oog springende conclusies uit jullie onderzoek?
“De belangrijkste meenemers van dit project zijn de volgende:
Beeldbellen vormt een goede aanvulling op de reguliere visites, maar kan deze zeker niet volledig vervangen. De organisatie van een zorgverlening vraagt andere professionele voorwaarden zoals professionele omgeving (achtergrond), GDPR-aspecten (met wie bel je, in welke beveiligde omgeving) alsook een andere manier van organisatie. Dit omdat de technische handelingen bij diabeteseducaties nu gebundeld worden in het eerste en het laatste overleg. Daarnaast vraagt beeldbellen van onze zorgverleners een andere manier om hun ‘niet-pluis-gevoel’ volledig in te kunnen zetten en hebben ze een leidraad nodig om via beeldbellen voldoende connectie met hun patiënten te kunnen maken. Tenslotte is de gedragenheid van beeldbellen met de integratie ervan in het beleid belangrijk. Beeldbellen draagt zo bij aan de continuïteit maar ook aan de flexibiliteit van zorgverlening. Een internationale truckchauffeur die onderweg zijn dieetadvies kan ontvangen, hoe geweldig is dit?”
In ons voorgesprek gaven jullie aan dat er een tekort aan zorgpersoneel is in België en ook binnen jullie organisatie. Toch zien we dat zorgverleners weer een stap terug doen met de inzet van online zorg. Terwijl daar toch winst te behalen valt? Hoe kijken jullie hier tegenaan?
“De meeste organisaties waar verpleegkundigen, maar ook andere zorgverleners ingezet worden, ervaren moeilijkheden. Beeldbellen kan hierbij ondersteunend werken, mits er voldaan wordt aan een aantal voorwaarden zoals opleiding en de implementatie ervan in het beleid. Het bewustmaken van de voordelen van beeldbellen bij de zorgverleners, zorgt voor een mindshift en zal het gemakkelijker maken om technologische toepassingen zoals beeldbellen in zorgorganisaties te introduceren. Beeldbellen is dus een van de mogelijkheden om de werkdruk voor onze zorgverleners te verlichten.”
Jullie hebben aangegeven veel medewerkers weer fysiek langsgaan bij de cliënt.
Is dit vol te houden met stijgende zorgkosten en een tekort aan zorgmedewerkers? Op dit moment vallen vergoedingen voor een online consult nog onder een tijdelijke corona maatregel. Waarom wordt dit niet definitief in de wetgeving opgenomen in België?
“Op dit ogenblik is dit nog een tijdelijke maatregel en werd ze inderdaad enkel voor huisartsen in een wetgeving bestendigd. We weten niet waarom dit voor thuisverpleegkundigen niet in een wetgeving is opgenomen, maar hopen dat ook de toegevoegde waarde voor thuiszorgorganisaties snel erkend wordt.”
Stel dat de overheid besluit geen vergoeding meer te verlenen. Wat zou dit voor online zorg binnen jullie organisatie betekenen en voor jullie als organisatie in het algemeen?
“Het Wit-Gele Kruis Limburg gelooft erg in de toegevoegde waarde van innovatieve technologische oplossingen om onze zorgverlening te ondersteunen. Ze erkent de meerwaarde van deze technologische oplossingen en voegde daarom ‘zorginnovatie’ toe aan hun strategieplannen. Beeldbellen is een van de mogelijke oplossingen die onze organisatie wil aanbieden aan zijn medewerkers en patiënten. Ons onderzoek rond beeldbellen is momenteel nog niet compleet, waardoor we deze vraag nog niet definitief kunnen beantwoorden.”
Een blik in de toekomst van het Wit-Gele Kruis. Hoe ziet ideale zorg er over vijf jaar uit bij jullie?
“We hopen beeldbellen volledig geïntegreerd te hebben in onze organisatie, startend vanuit de domeinen diabeteseducatie en dieetconsultaties. Daarnaast onderzoeken we waarvoor we beeldbelzorg nog als ondersteuning kunnen aanbieden. Voor ons is de ideale zorg, een zorg die volgens de wensen van de patiënt, dus online, aan huis, op een afdeling of zelfs hybride gevolgd kan worden. Waarbij ook de zorgverlening aan de hoge kwaliteitsnormen van onze organisatie voldoet.”